Skrzypce – muzyczny instrument strunowy z grupy smyczkowych
Niektórzy naukowcy przyjęli hipotezę, że początków skrzypiec należy szukać na ziemiach polskich. Ważnymdowodem są instrumenty smyczkowe znalezione na terenie Polski w trakcie badań archeologicznych: pochodzące z XI wieku gęśle z Opola, znaleziony w 1948 roku w Gdańsku pięciostrunowy instrument z XII
wieku oraz sześciostrunowy instrument z XV wieku, wykopany w 1986 roku w Płocku.
Bezpośrednim przodkiem skrzypiec były najprawdopodobniej Polnische Geige (skrzypce polskie), które jako czterostrunowy instrument strojony w kwintach wspomina Martin Agricola (1545) i Michael Praetorius (1619), a które przeniknęły z Polski do Włoch.
*Pierwsze użycie nazwy skrzypice znajdujemy w zabytkach literatury polskiej już z II połowy XV wieku i I poł. XVI wieku.
*Pierwszy raz włoskiego terminu określającego skrzypce użyto w 1523 roku we Włoszech, w dokumencie będącym rachunkiem za wykonaną usługę za sześć skudów za naprawę trompetts et vyellon.
*Pierwsze graficzne wyobrażenie skrzypiec pochodzi z malowideł w kościele św. Krzysztofa w Vorcelii Madonna degli aranci Gaudenzio Ferrari z roku 1529.
*Pierwszy znany występ z użyciem skrzypiec miał miejsca w czasie przyjęcia cesarza Karola V i króla Franciszka I przez papieża Pawła III w Bolonii w 1538.
Martin Agricola w traktacie Musica Instrumentalis Deutsch (1545) opisuje szeroko używany w Polsce instrument - polnischen Geige.
*Najstarsze skrzypce, które przetrwały do dzisiaj, zostały wykonane ok. r. 1560 w Cremonie przez Andrea Amatiego na zamówienie króla Francji Karola IX i noszą jego imię. Pochodzą z kompletu 24 skrzypiec, za które Amati został odznaczony przez króla.
*Pierwsza publikacja muzyki na skrzypce pochodzi z 1581 i zawiera ówczesną francuską dworską muzykę taneczną.
Michael Praetorius w traktacie Syntagma Musicum (1619) zamieszcza ilustrację skrzypiec i - podobnie jak Agricola - używa nazwy polnische Geigen oraz stwierdza, że z Polski wywodzą się najwybitniejsi muzycy grający na tym instrumencie.
W swojej historii budowniczy skrzypiec, lutnicy, szukając idealnego brzmienia instrumentu, eksperymentowali z jego wymiarami, materiałami (np. do dziś posądza się Stradivariego, iż cała tajemnica jego instrumentów tkwi w składnikach lakieru). Działo się tak zwłaszcza w baroku, a potem w XIX wieku. Powstały więc różne typy skrzypiec, tzw. szkoły - są one w zasadzie nierozróżnialne dla zwykłego człowieka, ale mają wielkie znaczenie dla historii tego instrumentu.
Współczesne skrzypce wywodzą się ze skrzypiec barokowych, które wyewoluowały z kilku instrumentów używanych wcześniej (łuk, fidel, lira da braccio zwana też violą da braccio, rebec, gęśliki podhalańskie, crwth itp.
Okres baroku - wiek XVII i pierwsza połowa XVIII wieku - jest już okresem ogromnej popularności instrumentu. Skrzypce barokowe wyglądały nieco inaczej niż współczesne, miały nieco krótszą szyjkę, płaski i krótki gryf, struny z jelit zwierzęcych, nie używano także podbródka.
W tym okresie w całej Europie istniało wiele zakładów lutniczych produkujących skrzypce - głównie we Włoszech, Francji i Niemczech. Zajmowały się tym również całe rodziny, jak np. Amati czy Guarneri. Również w Polsce działały wybitne rody lutnicze Grobliczów i Dankwartów.
Od początku XVII w. muzykę na skrzypce komponują praktycznie wszyscy kompozytorzy.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz